Autori:
Jonathan Ulrich, saradnik za otpornost na poplave, MFCK/CP
Nataša Uskoković, saradnica za međunarodnu saradnju, Crveni krst Crne Gore
Nadovezujući se na uspješnu saradnju sa opštinom u okviru Glavnog grada – Golubovci na sanaciji i izgradnji zida za zaštitu od poplava u naselju Ponari, Crveni krst Crne Gore i Opština su odlučili da se ponovo udruže za ambiciozniji projekat zelene i sive infrastrukture u Kurilu i Bistrici.
Obnavljanje uspješnog partnerstva
Sprovođenje mjerenja otpornosti na poplave za zajednice (FRMC) u ruralnim zajednicama na obalama Skadarskog jezera u Crnoj Gori otkrilo je složenu situaciju u odnosu na otpornosti na poplave. Da bismo odgovorili na različita pitanja vezana za izgradnju otpornosti identifikovana kroz FRMC, postigli smo dogovor sa Opštinom u okviru Glavnog grada – Golubovci za ulaganje u konkretan projekat – popravku i poboljšanje zida za zaštitu od poplava – i zatim ga zajednički sproveli.
Uspješna implementacija dodatno je ojačala naše već pouzdano i konstruktivno partnerstvo sa Opštinom. Kao rezultat toga, oni su bili zainteresovani da rade sa nama na sličan način i u drugim projektnim zajednicama.Takođe,interesovanje i prihvatanje članova zajednice je poraslo. Po njihovom mišljenju, ranije procjene rizika od poplava rijetko su vodile do korisnih projekata u njihovim zajednicama, ali su shvatili da je proces FRMC praćen konkretnim akcijama sa pozitivnim uticajima na njihove zajednice.
Fokus na prioritetima zajednice
Naši razgovori sa članovima zajednice i lokalnim zainteresovanim stranama tokom procesa FRMC-a brzo su otkrili da je kanal koji prolazi kroz Bistrice i Kurilo za njih ključni prioritet kada je u pitanju otpornost na poplave. Pored toga, radovi na kanalu su već identifikovani kao važna intervencija u lokalnom planu zaštite i spašavanja od poplava i Strategiji adaptacije na klimatske promjene Glavnog grada Podgorica. Ipak, to pitanje do sada nije riješeno zbog drugih prioriteta i nedostatka javnog finansiranja. Kanal podržava odvođenje visokih voda rijeke Morače i zaštitu naselja od poplava ali zbog neredovnog održavanja u posljednjih trideset godina kanal je bio u lošem stanju i u pojedinim dijelovima toka je zastupljen antropogeni uticaj.
Prateći i želje zajednice da se kanal ponovo osposobi, opština u okviru Glavnog grada – Golubovci je preuzela vođstvo u tehničkim aspektima realizacije: priprema projektne dokumentacije, angažovanje nadzornog organa za kontrolu kvaliteta, dobijanje odgovarajućih dozvola kao i sprovođenje procjene rizika po životnu sredinu. Ovim je njihov finansijski doprinos iznosio oko 10.000 eura. Crveni krst Crne Gore je bio uključen u sve aktivnosti uz aktivno uključivanje zajednice u sve dijelove procesa. Tokom faze planiranja, brzo je postalo jasno da će ukupan projekat prevazići naše zajedničke finansijske i tehničke kapacitete. Stoga smo odlučili da projekat podijelimo u dvije faze. Prvu fazu smo realizovali zajedno sa Opštinom, dok se za drugu fazu zajednički zalažemo za dodatnu podršku vlasti na nacionalnom niovu koja bi bila u iznosu od oko 100.000 eura.
Priroda ima svoju ulogu
Tokom ljeta kada je kanal bio suv, očistili smo ga od otpadaka i vegetacije, kako bismo omogućili nesmetan tok vode. Istovremeno, dio vegetacije – uglavnom drveće duž obala kanala – koje je raslo tokom poslednjih trideset godina, ostalo je netaknuto. Razlog tome leži u činjenici da ih je procjena rizika po životnu sredinu i dentifikovala kao korisne za lokalni biodiverzitet i za ublažavanje klimatskih promjena. Pored toga, oni takođe stabilizuju tlo duž kanala i sprečavaju eroziju. Rad sa prirodom i integrisanje usluga ekosistema u izgradnju otpornosti na poplave predstavlja važan pomak od pretjeranog oslanjanja samo na sivu infrastrukturu.
Šta je sljedeće?
Sada kada je kanal očišćen, prelazimo na sljedeću fazu intervencije: sanaciju i unaprjeđenje kanala. Kako ovo prevazilazi finansijske i tehničke kapacitete našeg programa i Opštine, počeli smo da se zalažemo kod vlasti na nacionalnom nivou za podršku. Prvi razgovori su obećavajući, ali je potrebno dalje zalaganje kako bismo sproveli drugu fazu.
Paralelno sa tim, radimo i sa zajednicama koje žive duž kanala na podizanju njihove svijesti o pitanjima životne sredine, riziku od poplava i zaštitnim akcijama. Povećano znanje i svijest o ovim pitanjima nije važno samo za pripremu za buduće poplave, već i za održivost ove intervencije. Kako je to u okviru njihovog mandata, Opština će zvanično biti odgovorna za održavanje kanala, ali zajednice takođe imaju odgovornost da kanal održavaju čistim.
Nadovezujući se na ovu i prethodnu uspješnu saradnju, zajedno sa Opštinom u okviru Glavnog grada – Golubovci sada istražujemo dalje mogućnosti za saradnju kako bismo povećali otpornost drugih zajednica koje su podložne poplavama u ovoj oblasti.